Nieuwe  plek

De verhalen van verbinding van Het zilveren randje staan met ingang van 4 september 2021 op www.hetzilverenrandje.nl. Hier vind je ook informatie over de workshops Maak je eigen zilveren randje.

Ik zie je daar graag weer terug!

Vieren

We vierden wat af, de laatste weken.

Op vrijdag vierde ik na 24 jaar het weerzien met de Senegalese man en zijn Nederlandse vrouw, die mij eind jaren '80 in de Senegalees-Nederlandse gemeenschap introduceerden. We praatten en praatten en praatten alsof het gisteren was dat we elkaar zagen. Het donkere randje van de angst om zijn gezondheid aten we weg met worteltaart en karamel-zeezoutsoesjes. Bij het naar huis gaan kreeg ik nog een krentenbol mee, die A. door het vele kletsen vergeten was aan te bieden.

Op zaterdag vierden we de 95e geboortedag van moeder, met een uitgebreide lunch buiten de deur. Moeder was al bijna zes jaar niet meer fysiek aanwezig, maar altijd in ons midden.

De volgende dag aten we pannenkoeken. Het was de trouwdag van B. en M., en achttien jaar geleden was dit hun bruiloftsmaal. B. was er al 38 dagen niet meer. 

Mijn M. bevestigde kleine roze klompjes aan zijn motorsleutel, zodat zijn vriend altijd met hem mee zou rijden.

Op maandag vierden we het leven van N. uit Egmond, die ons ontvallen was. Na afloop van de flitsplechtigheid werden er in de koffiekamer petit fourtjes geserveerd, in het roze en in het groen. 

Een van de genodigden merkte op dat het weer eens wat anders was dan de gebruikelijke plak cake, waarop haar man antwoordde dat dit wel te maken zou hebben met hoe je verzekerd was.

De maandag erna trakteerde collega D. 's morgens op grote koeken voor haar zestigste verjaardag, en at ik 's middags bij de uitvaart van de vader van vriendin C. twee luxe broodjes. Ze moeten op hoor, zei C., maar gelukkig werden de restanten door de uitvaartleidster met de grote zwarte hoed vakkundig in dozen verpakt en meegegeven voor na het laatste deel van deze verdrietige dag.

Op woensdag aten we een exquise taartje uit Blaricum voor vaders negentigste verjaardag. Vanmiddag vieren we deel twee van deze heugelijke gebeurtenis met een lunch.

Ik durf niet meer op de weegschaal te gaan staan, maar we eten door. 

Alsof ons leven ervan afhangt.

Dood per post

Sinds een jaar of wat valt de post bij ons niet meer op de mat. Bij het uitzoeken van een nieuwe voordeur besloten we er een zonder brievenbus te nemen. Het was veiliger en hield de tocht buiten. De consequentie was een kastje aan de gevel, eentje dat met een sleuteltje geopend moest worden.

Zolang ik mij kan herinneren ben ik dol op post. Papieren post. Het vervelende van een buitenbrievenbus is natuurlijk dat je niet weet of de postbezorger al is geweest, zodat ik nu verschillende keren per dag naar buiten moet lopen om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen. 

Gelukkig hebben we geen overburen.

'Je kunt in de Postnl-app zien of er post naar je onderweg is, hoor,' zei collega N. tegen me. Dat leek me wel wat. In de ochtend kwam er een melding, waarna er kleine afbeeldingen van de belastingaanslagen/tijdschriften/ansichtkaarten zichtbaar werden. Op dat moment leek het leuk, maar de verrassing bij het openen van de brievenbus was compleet weg.

Ik had al een paar keer geroepen dat ik die app van mijn telefoon zou halen, maar vanwege de fear of missing out liet ik hem toch maar staan.

Totdat ik op woensdagochtend de app opende en de schrik me om het hart sloeg. Een witte envelop met een dun zwart randje keek me aan. 

Mijn adres was niet handgeschreven, maar stond op een uitgeprint etiketje, geflankeerd door een zwart-wit roosje. Ik had geen idee wie er dood was, maar het was duidelijk dat iemand mij door middel van deze rouwkaart een overlijden aankondigde.

Vanwege een technisch probleem moest ik onverwacht naar mijn werk. Ik kon de aangekondigde dood even parkeren, maar aan het begin van de middag, terwijl ik terugreed naar huis, doemde de grote vraag weer op. Wie zou het kunnen zijn?

Erg dichtbij leek mij niet waarschijnlijk, dan had ik het wel geweten. De kaart was bovendien alleen aan mij gericht, M.'s naam stond er niet bij. In mijn hoofd ging ik alles af. De oude vader van vriendin C., de oude moeder van vriendin E., wellicht die kennis uit Egmond. Dat zou ik allemaal kunnen hebben. 

De onrust bleef echter, voor hetzelfde geld was het toch een onverwachte dood van een leeftijdgenoot.

De kaart ontlokte me een welgemeend 'Ach'. Het was inderdaad de kennis uit Egmond.

Ik legde de kaart aan de kant en meldde mij af voor Mijn Post.

Menselijk wenselijk

Het advies om thuis-te-werken-tenzij-het-echt-niet-anders-kan was weer van stal gehaald, net toen we bedacht hadden om na de vakanties zo ongeveer fiftyfifty thuis en op de redactie te gaan werken. 

Nu kon het echt niet anders: er kwam een invalkracht die begeleid moest worden en ik zou wat taken van mijn vakantievierende collega D. overnemen, die per se op locatie moesten worden uitgevoerd. Daarnaast was het thuis een puinhoop vanwege de verbouwing. Ik vermoedde dat het in de kantoortuin beter toeven was. 

Drie van de vier werkdagen smeerde ik dus 's morgens mijn boterhammetjes. Ik nam de vertrouwde route binnendoor en installeerde me op mijn werkplek, twintig kilometer van huis.

We bespraken de voorbije en nog te komen vakanties en daarna stortte ik me op de mail. Opeens stond E. naast me, een collega van een andere afdeling. We raakten aan de praat over de tijd waarin we leefden. Ze was bang dat het gros van de mensheid niets van de afgelopen periode had geleerd, en zodra het even kon weer op de oude voet doordenderde. Ik deelde haar bezorgdheid.

    

    

We kwamen tot de conclusie dat er veel mensen waren die in hun eigen kleine bubbel zaten en vonden dat ze overal recht op hadden. Mensen bij wie de realiteit zich vooral op hun telefoon bevond. Sociaal gedrag was zeker niet meer vanzelfsprekend.

Ze vertelde over haar zus die docent op een hbo-opleiding Maatschappelijk Werk was, en onlangs een aantal studenten had uitgenodigd voor een gesprek.

‘Bij u op de kamer?’ had er eentje gereageerd. ‘Liever niet, dat vinden we eng.’

Onze toekomstige maatschappelijk werkers en hulpverleners.

Af en toe wat menselijk contact, het is zo wenselijk, concludeerden E. en ik.

Donderdag, bij het verlaten van de redactie, zei ik dat ik zo’n heerlijke werkweek had gehad. 

Het leek even weer op vroeger.

Asvattha

In de Bhagavad Gita, het heilige boek van de hindoes, vertelt Krishna over de asvattha, de eeuwige vijgenboom, de boom der kennis. 

Zijn wortels groeien omhoog, richting de hemel. 

De takken buigen zich naar de aarde en symboliseren het zichtbare universum. De wortels staan voor het spirituele rijk. 

Of representeert de boom het zenuwstelsel van het menselijk lichaam, dat zijn wortels in de hersenen heeft en waarvan de vertakkingen door het hele lichaam lopen?

In het Sanskriet kunnen er met enige moeite twee woorden uit de naam asvattha worden afgeleid: ‎‎asva‎‎, paard en ‎‎stha, staan. 

De boom waaronder paarden staan. 

Het paard wordt vaak gebruikt om het fysieke lichaam symbolisch weer te geven.  Het lichaam dat helemaal onderaan deze kosmische boom staat. 

Je moet de boom beklimmen om de wortels te kunnen overstijgen en jezelf te kunnen bevrijden.‎

 

Doorbraak

We hadden vriend B. begraven en waren ons weer extra bewust van de eigen sterfelijkheid. 

Doodmoe, dat ook. 

Een paar weken ervoor hadden we het wilde plan opgevat om toch te gaan verbouwen. Het was al eens eerder langsgekomen, maar ach, wat zouden we ons op de hals halen.  Al die troep, en ging het eigenlijk wel lukken, zelf een muurtje weghalen zonder dat het hele huis instortte?

Maar twee zielen, één gedachte. Althans: ik dacht het, en M. zei het. Zou het niet fantastisch zijn als we de voormalige slaapkamer van X. toch bij mijn ateliertje zouden trekken? Wat een heerlijke grote en lichte ruimte zou dat kunnen worden. 

Nu B. er echt niet meer was begrepen we dat we niet langer moesten wachten om onze dromen te realiseren. Het leven kon, dat hadden we weer gezien, zomaar voorbij zijn.

Een atelier en workshopruimte ineen, ik zag het helemaal voor me. 

Nu moesten we de beren op de weg nog zien te verdrijven. Stukje voor beetje. Om te beginnen verhuisde ik mijn tekenspullen naar mijn werkkamer. Daarna begon ik in mijn hoofd lijstjes te maken van de tientallen boeken die van één naar twee hoog moesten. Of omgekeerd, van twee naar één. 

Een planning hadden we nog niet, die hing af van een beschikbare stukadoor die de ontstane schade moest gaan herstellen.

In plaats van lijstjes maken kon ik beter maar gewoon beginnen. Op maandagochtend vulde ik krat na krat, sjouwde me het leplazarus en richtte zowel op één als op twee hoog de boekenkasten opnieuw in. Zo zou het worden, nu had ik een beeld. Tevreden liet ik M. zien wat ik gedaan had. 

Een uurtje later riep hij dat hij een stukadoor had gevonden, die de week erna tijd had. 

Ik kon maar beter meteen doorpakken. Opnieuw vulde ik krat na krat, nu met alle boeken die van boven naar beneden moesten, maar niet nadat ik een foto had gemaakt van de gewenste situatie.

Mijn werkkamer slibde dicht. Krat na krat werd opgestapeld, totdat een blauwe muur met hier en daar een toren mij omringde. Alsof ik een filiaaltje van de grootgrutter was begonnen. Met moeite kon ik mij een weg banen naar mijn werktafel.

Niet in paniek raken, hield ik mezelf voor. Het was voor een goed doel. 

Over een paar dagen zou M. gaan beginnen met het wegbreken van de muur. Opeens sloeg de twijfel bij hem toe. Zou de lange muur met de twee deuren het wel houden als hij het zijmuurtje sloopte? 

Ik adviseerde hem even naar buren om de hoek te lopen, die we wel eens op een verjaardagsfeestje bij andere buren tegenkwamen. Ze hadden laten vallen dat zij van de twee zolderkamertjes één ruimte hadden gemaakt, waar de biljarttafel stond. We waren altijd van harte welkom om dit te komen bekijken.

M. bleef lang weg. Erg lang. Op zich een goed teken, maar toen hij er uiteindelijk weer was vertelde hij dat net duidelijk was geworden dat de vrouw van het stel een hersentumor had. Ter grootte van een tennisbal. Haast was geboden.

Desondanks had de buurman aangeboden M. te komen helpen, over een paar dagen. Hij zou hem voordoen hoe hij moest beginnen en had zijn kwaliteitszagen al meegegeven.

Dezelfde avond stond hij plotseling voor de deur. Maandag zou toch niet lukken, want ze waren gebeld dat zijn vrouw die dag al terecht kon in het ziekenhuis voor een intakegesprek. De operatie zou waarschijnlijk dezelfde week al plaatsvinden.

Vrolijk stelde hij voor om dan nu maar te beginnen met de demonstratie. Terwijl ik beneden de afwas stond te doen ging boven de zaag de muur in.

Er was geen weg meer terug. 

Arrivederci Amore Mio

Donderdagmiddag, vier uur. 

We zitten klaar met een fles limoncello en twee glaasjes. Borrelglaasjes waarin twee sierlijke letters staan gegraveerd: een B en een M. Al bijna 18 jaar staan ze bij ons in de kast, als aandenken aan hun bruiloft.

We zoeken online naar de song Arrivederci Amore Mio, en vinden hem uiteindelijk. Het eerste woord van de titel staat verkeerd geschreven als Arriverderci. We zetten hem op repeat.

Tot weerziens, mijn lieveling.

Niet lang daarvoor had B. het liedje al laten horen aan M., en hem de vraag gesteld: 'Weet je wie dit is?'

M. had geen idee. 

B.'s ogen begonnen te glimmen. Een triomfantelijke blik, een binnenpretlachje om zijn lippen.

'Dit kun je ook niet kennen. Het is namelijk de B-kant van een singeltje van Willy Alberti uit 1966!'

We drinken een glaasje limoncello, dat lijkt ons wel gepast bij het Italiaanse lied. We drinken er nog een. 

Om kwart voor vijf, na zestien keer het nummer te hebben gedraaid, kijken we elkaar aan. 

Het zal nu wel gebeurd zijn.

Tegen half zeven krijgen we bericht dat onze kleurrijke en betekenisvolle vriend B. al om kwart over vier het leven rustig heeft losgelaten.

's Avonds drinken we met het troostbezoek de fles limoncello leeg en laten we hen Arrivederci horen.

Zes dagen later schalt het indrukwekkende nummer door de ruimte bij het binnendragen van de beschilderde kist. 

Na een herdenkingsdienst vol ontroerende toespraken, foto's en muziek, in het decor van een felgekleurde bloemenzee, wordt de kist de voormalige kerk weer uitgedragen.

Steeds opnieuw klinkt Arrivederci, totdat we klaar zijn om B. naar zijn laatste rustplaats te brengen.

Tot weerziens, lieve vriend.